سنت یا مدرنیته؟!

جلوی کشوی لباس‎هایش نشسته و یکی‎یکی لباس‌ها را تا می‎کند و داخل چمدان می‌گذارد، همه‎ی لباس‎هایش را، حتی آن‎هایی را که در مهمانی‎ها می‌پوشد. جهره‎اش کمی غمگین است، چیزی در وجودش با او نجوا می‎کند، احساس غربت و شاید تنهایی در آینده‎ای که نمی‎داند چه خبر است. قطرات اشک، ته چشم‎هایش خانه کرده و اجازه ندارد گونه‎هایش را لمس کند.

مادرش پشت در اتاق ایستاده و دست راستش را روی درِ بسته گذاشته و به اشک‎هایش فرصت می‎دهد گونه‎هایش‎ را نوازش کند. کودکی دخترش چه زود تمام شده، به چشم برهم‎زدنی بزرگ شده و می‎خواهد خانه را ترک کند.

امروز صبح، کتاب‎ها، لپ‎تاب و وسایل دیگرش را به خانه‎ی جدید برده، فقط لباس‎هایش مانده که انگار می‎خواست با آن‎ها حضورش را در خانه‎ی پدری طولانی‎تر کند و شاید کمی در گذشته بماند.

از وقتی خانه اجاره کرده و وسایلش را جمع می‎کند، به دنبال محبت‎های مادرش در خاطره‎اش می‌گردد، شاید هم دست‎های پدرش، که روزگاری دیگر فرصت نداشت موهای دخترکش را شانه کند. او باید زباله‎های سطح شهر را جمع می‎کرد و بعد هم می‎رفت سر ساختمان که نگهبانی بدهد، خواهرش جهیزیه می‎خواست.

چند روز پیش، با هاله در پارک بانوان قرار داشت.هاله، سال‎ها قبل از خانه‎ی پدری رفته بود و مستقل زندگی می‎کرد. آرایشگری یاد گرفته و در یک سالن بزرگ صندلی داشت. خودش می‎گفت درآمد خوبی دارد و از عهده‎ی مخارج آزادی‎اش برمی‎آید. اما می‎گفت: تنها زندگی کردن، بدون آن‎که صدایی در خانه‎ات بپیچد، کار ساده‎ای نیست. تو در خانه‎ات فقط می‎توانی صدای تلوزیون را بشنوی، که هرچه آن‎را بلندتر می‎کنی، چیزی از تنهایی تو کم نمی‎کند، اما شاید چیزی به آن اضاافه کند. گاهی هم صدای زنگ تلفن و کسی‎که پشت سیم‎های آن به تو می‎گوید دلش برایت تنگ شده، سکوت خانه‎ات را می‎شکند. اما این صدا به تو یادآوری می‎کند چقدر تنهایی، خوشحالت نمی‎کند، اما خودکرده را تدبیر نیست.

نسیم هم به جمع آن‎ها اضافه می‎شود، به زحمت 25 سال دارد، اما انگار زن 40 ساله‎ایست که سرد و گرم زندگی را خیلی چشیده است، شکستگی‌اش را پشت خروارها آرایش پنهان کرده است. ظاهرش با موهای رنگ‎گرده، ابروهای تاتو، گونه‎های برجسته، بینی سربالا و لب‎های پروتز برای تغییر لحن صدا یا شاید عشوه‎های از سر بی‎عاری، غلط‎انداز است. ‎زبان که بازمی‎کند، عشوه‎ها ته می‎کشد، نگاه به دوردست و خیره شدن در ابدیتی که آزارش می‎دهد، بی‎عاری‎اش را پنهان می‎سازد.

یک‎سال زندگی مشترک داشته و جداشده است. حالا تنها در یک خانه‎ی 40 متری زندگی می‎کند، شغلش دست‌فروشی در مترو است. ظاهرش را همان‎جا عوض کرده و با پس‎انداز یک‎سالش به ترکیه و تایلند و گاهی مالزی می‎رود و خستگی‎اش را تمام می‎کند. با خودش روراست نیست، سعی می‎کند ژست خوش‎بختی بگیرد. اما معلوم است که قرص اعصاب می‎خورد.

نسیم‎ها و هاله‎ها و ریحانه‎ها، افسرده‎های فردایی هستند که امروزشان با رفتن از آغوش گرم مادر معنا شده و فردایشان روزی است که روبه‎روی مشاور نشسته و زندگی‎شان را برای خودشان روایت می‎کنند. کاش می‎دانستیم غربی‎ها سنت‎های به‎تری هم دارند، همه‎ی سنت‎هایشان خانواده خراب‎کن نیست، آن‎ها را هم می‎شود الگو کرد، اگر سنت‎های خودمان برایمان تکراری شده‎اند.

تازگیها هر طرف کوچه و خیابان را که نگاه می‌کنی پر از ستاره است. یکی شان یک قاشق ماست می‌خورد؛ یکی‌شان رفته روغن بخرد؛ یکی‌شان کت و شلوار چرم جدیدش را نشانت می‌دهد و یکی شان بهت می‌گوید کجا بلیط هواپیما تهیه کنی!

یکی از راه های بالابردن فروش، استفاده از سلبریتی هاست. ستاره هایی که الگو شده اند و گاهی وقتها جوانان سعی می‌کنند سبک زندگی  خودشان را به ایشان  نزدیک کنند.

شهرت هم عجب چیز خوبی است. هم دلچسب است و هم پولساز. یک قاشق ماست دستت می گیری و یک پول هنگفت به جیب می زنی!

نمی دانم جدیداً ستاره ها بی پول شده اند یا غولهای تبلیغاتی فنون اقناعی شان نم کشیده که این همه ستاره کف خیابانها ریخته. اما این را می دانم که این ستاره ها را ما بزرگ کرده ایم و این ارزش افزوده برای این سلبریتی از ما مردم است. فقط ای‌کاش حد و مرز خودشان را بشناسند و این قدر اعتقادات مردم را زیر سئوال نبرند و دشمن را شاد نکنند

ای‌کاش فلانی‌ها سقیفه را نمی‌ساختند، روضه‌ی کوچه‌ی بنی‎هاشم نمی‌‎سرودند. ای‎کاش همه می‌فهمیدند “من کنت مولاه فعلی مولاه” یعنی هم دوست داشتن علی علیه‌السلام و هم پذیرفتن سایه‌ی پرچم او. کاش هیهات من الذّله‌ی روز عاشورا، گوش‌ها را باز و چشم‌ها را بیدار می‌کرد.

اگر مردم در قرن‌های اول ظهور اسلام، اسلام را درست می‌فهمیدند و می‌دانستند دنیا دو روز است و روزی جایشان روی کاغذ است و به پدرانشان می‎پیوندند، امروز این‌همه فرقه و مذهب دروغین دنیای پیرامون ما را پر نمی‌کرد و سارق روح بشر نمی‌شد، آن‎ها را از عبادت خدا به عبادت شیطان دعوت نمی‎نمود.

طلایه‎داران معنویت نوین، با راه رفتن پشت سر شیطان روزی به غرفه‌ی  فعالان فرهنگی  در دزفول هجوم می‌برند، روز دیگر در خیایان پاسداران قدرت‌نمایی می‌کنند، چند روز بعد با هدیه‌ی گل به مردم مظلوم‌نمایی می‌کنند و در آخرین هجمه‌ی این طاغوت‌های زمان، سفارت ایران در لندن هدف قرار می‌گیرد.

یادمان باشد، آن‌هایی که روزی خاورمیانه را تقسیم کردند، بهائیت را در ایران و وهابیت را در عربستان شکل دادند، حافظ منافع همه‌ی معنویت‌های دروغینی هستند که در اتاق‎های فکرشان برای سیطره‎ی خود بر جهان ساخته‎اند؛ این معنویت‎ها برخاسته از دنیای اسلام باشد یا مسیحیت، فرقی نمی‎کند.

اینان رکب‎خورده‎ی حیله‎ی شیطان هستند که به خاطر خدایی کردن در زمین، روزی به آدم علیه‎السلام حسادت کرد و خواست خودش خلیفه‎ی خدا باشد. حال‌که فرزندان آدم در زمین به دنبال تعالی معنوی هستند، به آن‎ها معنویت‎های کاذب می‎دهد؛ او به عزت خدا قسم خورده که فرزندان آدم را گمراه کند. برخی انسان‎ها نیز، متأسفانه، به او در اشاعه‎ی خرافات و دین‎گریزی در لباس دین کمک می‎کنند.

پس باید به این سازندگان معنویت و پیروان خدایان دروغین و اشاعه‌گران شرک اعتماد نکنیم و خرافه‎هایشان در باب دین و دیانت را نپذیریم، تا از گرفتارشدن در دام تبلیغاتشان در امان بمانیم.

یکی از فنون اقناع مخاطب استفاده از زیبایی است. مکانهای زیبا، کودکان زیبا، مردان و زنان زیبا روی، اسباب و اثاثیه ی قشنگ. خلاصه عناصر زیبایی.

تلویزیون یکی از آن جاهایی است که تا مخاطب نباشد کار کردنش فایده ندارد. برای همین استفاده از فنون اقناع مخاطب در همه ی قسمتهایش یک چیز عادی است. تقریبا می‌شود گفت جزء جدایی ناپذیر است. اگر نباشد یعنی مرگ تلویزیون. مجری های چشم سبز و خوش تیپ و خوش مشرب. دکورهای رنگانگ و جدید همراه با حس زیبایی شناختی. لباسهای زیبا و چشم نواز. اصلا وقتی بازیگر و مجری استخدام می‌کنند یکی از شرایطش میمیک صورت و تناسب اندام است. یعنی باید ذاتا هم خوشگلی و تناسب داشته باشی تا در تلویزیون استخدام شوی.  تبلیغات را که نگو! اصلا آدم با خودش فکر می کند این آدمهای توی تبلیغ چقدر خوشبخت و خوش به حال اند. قصرهای مجلل. باغها و کشتزارهای سرسبز. لباسهای شیک که مردم عادی تو مهمانی می پوشند. خلاصه تجمل و زیبایی تو برنامه ها موج می زند.

با دیدن این زیبایی ها شما بدون اینکه خودتان بدانید گول می خورید و از ابتدا تا انتهای برنامه با آن همراه می‌شوید. بدون اینکه خودتان متوجه شوید آن بازیگر یا مجری را دوست می دارید و طرفدار او می‌شوید. بدون اینکه خودتان متوجه شوید لباسهایی که آنها می‌پوشند را برای خودتان انتخاب می‌کنید. بدون اینکه بخواهید کالایی را می‌خرید که به شما در تبلیغات تلویزیون عرضه می‌شود.

اساسا تلویزیون در ایجاد ذائقه بین اجتماع همیشه موفق است. خیلی راحت سبک زندگی هایمان  تغییر کرد و ما متوجه نشدیم این سبک از زندگی را از کجا آورده ایم؟ آن وقتها که مانتوهای بلند مد بود، بلوز و شلوار پوشیدن خانم های بازیگر را دیدیم و آن موقع که چادرها به سر بود، موهای ریخته کنار صورتشان را و آرایش هایی که داشت معصومیت زنانمان را نشانه می رفت.

و آن موقع که رسم بود عروسها در خانه ی پدرشوهر شان زندگی کنند تا پایه های زندگی شان محکم شود، سریال پدر سالار یادمان داد که باید مستقل زندگی کنیم و از خانواده مان دور باشیم. الان هم با نشان دادن تجملات زندگی های غربی دارد مدرنیته ی غربی را به زور به خوردمان می‌دهد.

 ای کاش صدا و سیما سبک زندگی ایرانی اسلامی را به جای سبک زندگی غربی نشان مردم می داد. همان صفا و صمیمیت را که در خانواده های قدیمی داشتیم. همان محبت های بین همسایه ها. همان دستگیری از دوست و غریبه. همان حجاب زیبای فاطمی که حالا فراموش شده. ای کاش تلویزیون به جای ذائقه سازی با تکنیک های مختلف اقناعی کمی با مردم کوچه و خیابان همراه بود.

————————————————

پ.ن: اقناع مخاطب یعنی قانع کردن او برای قبول چیزی که رسانه می‌خواهد. یعنی بدون اینکه مخاطب متوجه شود قانع می‌شود که باید این کالا را تهیه کند یا این طور زندگی کند. فنون اقناع مخاطب در عرصه ی رسانه زیاد هستند و بسیار پرکاربرد.

یکی از دوستان دیروز می گفت: امروزی باش! تو هم جشن ولنتاین بگیر!

من هم به توصیه دوست مدرنمان خواستم هدیه ولنتاین برای همسرم بگیرم. اما دیدم بد نیست درباره این واژه و این رسم تحقیقی کنم.

ظاهرا در قُدسی ترین روایت، ولنتاین نام یک کشیش خطاکار بوده که عاشق دختر زندان بان خود شده و در حال فراغ از معشوقه به دار آویخته شده. نام او راهم “شهید عشق” گذاشته اند و روز اعدامش را “ولنتاین". برخی هم می گویند به جرم ارتباط نامشروع با معشوقه اش اعدام شده است. اساس این داستان یک افسانه است و هدفهای دیگری از ساختن این افسانه دارند که بماند.

در آرشیو احادیث ذهنم که گشتی می زنم می بینم ولنتاین با ورژن سالم تر و آسمانی ترش رو خودمان داریم. افسوس که آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم.

من عَشِق فكَتَم و عفَّ و صَبَر فماتَ ماتَ شهیداً و دخَلَ الجنة.

آنکه عاشق شود،پس عشق خود را کتمان کند و عفت ورزد و صبر پیشه کند و در همان حال بمیرد شهید است و داخل در بهشت می شود.

ای کاش جوانان ما نیم نگاهی به “شهید عشق” خودمان هم بیاندازند و با گل رز و روبان و خرسهای گنده ای که در خیابان به دست گرفته اند عشقشان را فریاد نزنند.

گرچه که چشمم آب نمی خورد این عشقهای فریاد شده به سرانجام قشنگی برسند!